Làm thế nào để chinh phục được tầng lớp trẻ?
Nhiều bậc cha mẹ Công Giáo còn sống gắn bó với đức tin đã không
tránh khỏi nỗi khổ tâm và sự dằn vặt khi thấy con cái họ quá sa sút và nguội
lạnh trong đời sống đức tin: bê trễ trong việc kinh nguyện, trong việc lãnh
nhận các Bí tích và lơ là trong việc xem lễ các ngày Chúa Nhật. Nhiều người đã
khắc khoải tự hỏi: Tôi còn có thể làm được gì để giúp các thế hệ trẻ tìm gặp
được đức tin? Nhiều bậc cha mẹ Công Giáo thất vọng, vì thấy:
• Càng ngày càng thiếu các hội đoàn dành cho thanh thiếu niên
trong xứ đạo, hay có nhưng thiếu tổ chức, chỉ sinh hoạt rời rạc, cầm chừng và
thiếu phương pháp sư phạm trong việc truyền đạt các vấn đề tôn giáo cho thanh
thiếu niên.
• Tại các nước Âu-Mỹ trong nhà thờ hầu như hoàn toàn thiếu bóng
dáng thanh thiếu niên nam nữ; còn ở Việt Nam thì một số không nhỏ các thanh
thiếu niên lại thường chỉ giữ „đạo cửa,“ „đạo
thềm“
hay „đạo gốc“ như người ta thường nói, tức
vì hoàn cảnh gia đình và xã hội gây áp lực, họ cũng cố gắng tới nhà thờ nhưng
lại chỉ đứng thoải mái ở cửa hay ở ngoài thềm nhà thờ nhìn vào, hoặc ngồi chụm
ba chụm bảy ở các gốc cây trong khuôn viên nhà thờ, để vừa xem lễ vừa nhìn
quanh quất hay vừa tán chuyện với nhau.
Ở đây, tác giả bài viết xin được thành tâm góp ý kiến với các bậc
cha mẹ, các bậc ông bà nội ngoại, các vị Linh hướng, các giáo lý viên rằng, xin
quý vị hãy luôn bình tĩnh, kiên trì và đừng buông xuôi. Chúng ta luôn có đủ lý
do để hy vọng, để lạc quan, nếu chúng ta còn nhìn thấy được các „dấu chỉ thời
gian“ ấy và nhận ra được ý nghĩa của chúng; nhất là nếu chính chúng ta còn có
tâm huyết muốn làm được điều gì đó để giúp cho các thế hệ trẻ ngày nay tìm gặp
được Thiên Chúa.
Vâng, theo khả năng và điều kiện của mình, chúng ta hãy nỗ lực
giúp đỡ các thế hệ trẻ tìm gặp được Thiên Chúa. Nhưng trước hết không phải bằng
lời nói, nhưng là bằng cuộc sống thực tiễn hằng ngày của mình, một cuộc sống
chứng minh cho thấy chúng ta đã thực sự gặp gỡ được Thiên Chúa, vì „một việc làm bằng ngàn lời nói.“ Và tất nhiên, ở đây chúng ta
cũng phải chân thành tự hỏi là trước tình trạng sống đạo sa sút và lơ là của
tầng lớp trẻ hôm nay, những người trưởng thành chúng ta có được phép chỉ đổ lỗi
cho họ hay cho hoàn cảnh xã hội thế này thế kia, còn chúng ta lại hoàn toàn
phủi tay vô tội không?
Đàng khác, người ta thất vọng về tình trạng sống đạo xuống dốc của
tầng lớp trẻ ngày nay, vì người ta chưa đủ thực tế và vì người ta còn quá hoài
cổ, còn quá gắn bó với cách sống và cách thực hành đức tin „thơ mộng“ của thời
xa xưa. Nói cách khác: các bậc cao niên trong gia đình cũng như trong giáo xứ
vẫn còn giữ mãi hình ảnh sống đạo xa xưa của mình, khi mà việc đọc kinh sáng
tối trong gia đình, việc mỗi buổi sáng đi xem lễ, việc cùng nhau lần hạt Mân
Côi mỗi tối trong gia đình không những 50 mà có khi còn cả 100 hay 150 kinh
Kính Mừng nữa, v.v… là một điều bình thường, nếu không muốn nói là một điều bó
buộc đối với từng thành viên của gia đình. Nhưng chúng ta đừng quên rằng, đó là
vào thời mà „con trâu đi trước cái cày theo sau“, vào thời mà nghề nông là chủ
yếu và cuộc sống còn yên bình ẩn khuất sau lũy tre làng, và nhất là vào thời mà
tôn giáo còn giữ địa vị độc tôn cũng như nhà thờ xứ là điểm gặp gỡ duy nhất và
vị Linh Mục quản xứ còn là „thầy cả“ tuyệt đối, nghĩa là một mình ngài phải kiêm nhiệm tất cả: vừa
dạy đạo vừa dạy đời vừa dạy văn hóa, v.v... Nhưng xã hội ngày nay đã hoàn toàn
thay đổi, đã mở cửa, đã trở nên đa nguyên, đã hay đang kỹ nghệ hóa. Tôn giáo
không còn giữ địa vị độc tôn nữa, nhưng trở thành một trong các đơn vị trong
đời sống xã hội và bị cạnh tranh khốc liệt, nếu không muốn nói là bị chèn ép,
bị chống đối và bị bắt bớ, và phải quyết liệt tranh đấu cho sự sống còn của
mình giữa một xã hội bị tục hóa, duy vật và vô thần. Vì thế, cuộc sống con
người nói chung và cuộc sống gia đình cũng như cuộc sống đạo hay các sinh hoạt
tôn giáo của giáo xứ và của từng tín hữu nói riêng cũng phải thay đổi theo.
Không ai có thể ngăn cản được dòng chảy của thời gian. Điều đó cũng muốn nói
rằng, kiểu cách sống đạo an nhàn bình lặng thủa xa xưa sẽ không thể tồn tại và
không bao giờ tái diễn nữa.
Bởi vậy, thay vì ngồi hoài cổ và thất vọng so sánh với một quá khứ
không bao giờ quay trở lại, chúng ta hãy can đảm nhìn thẳng vào thực tế và chấp
nhận nó, để hướng dẫn nó đi đúng theo tinh thần của Phúc Âm và của Giáo Hội –
hay nói theo ngôn ngữ ngày nay: tái Phúc Âm hóa – trong điều kiện sống hiện nay
và bây giờ. Nói cách khác, chúng ta hãy nỗ lực chinh phục các thế hệ trẻ ngày
nay cho Thiên Chúa và cho Giáo Hội với những điều kiện và khả năng sẵn có của
mình, và dĩ nhiên trên hết với đời sống đạo gương mẫu của mình đúng theo tinh
thần công bằng và bác ái của Tin Mừng.
Đó là một điều hoàn toàn khả thi, bởi vì Thiên Chúa đã dựng nên
mỗi người với một linh hồn thiêng liêng bất tử, luôn hướng về chân thiện mỹ
tuyệt đối như mục đích tối hậu. Vâng, chúng ta là người, vì nội tâm chúng ta là
cả một thế giới bao la huyền bí hầu như vô tận. Người ta có thể nói được rằng
mỗi người trong chúng ta mang trong mình một sự trống rỗng tinh thần vô tận và
luôn khao khát được lấp đầy bằng chân thiện mỹ tuyệt đối, bằng sự hạnh phúc vô
biên. Đó chính là Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa Toàn Năng. Chỉ một mình Thiên Chúa
mới có thể lấp đầy được khoảng không vô tận này của linh hồn con người bằng ân
sủng và bằng Thánh Linh của Người. Hay nói cách khác, chính Thiên Chúa mới có
thể làm thỏa mãn được nỗi khao khát tìm kiếm chân lý tối hậu và hạnh phúc viên
mãn của linh hồn.
Chính vì thế, một khi các tầng lớp thanh thiếu niên đã qua thời
bồng bột, nông nổi và hiếu thắng để bước vào tuổi trưởng thành chín chắn, họ sẽ
cảm nhận được một cách sâu xa sự khao khát tìm kiếm những giá trị cao cả, trọn
vẹn, sự hạnh phúc và niềm vui vô tận. Họ sẽ bị thúc đẩy bởi một sức mạnh vô
song tiềm ẩn trong nội tâm mong tìm đạt tới một cuộc sống sung mãn. Rất có thể
tất cả được khởi đầu từ cuộc sống vật chất, tiếp đến là cuộc sống tinh thần và
sau cùng sẽ là cuộc sống siêu nhiên. Nhưng điều quyết định ở đây là nếu trong
giai đoạn „chuyển
tiếp“
ấy của tầng lớp trẻ mà chúng ta, những người có trách nhiệm đối với họ, không
dẫn đưa được họ đến với Thiên Chúa, thì họ sẽ bị những sức mạnh và những thế
lực đen tối khác quyến rũ và lôi cuốn bằng những lời đường mật nhưng giả trá
sai lạc: „Các bạn chỉ có thể tìm gặp được hạnh phúc ở đời này, hạnh phúc to lớn
đang nằm trong tầm tay các bạn!“ Từ đó chúng sẽ lèo lái tầng lớp trẻ bước vào
vòng nô lệ của các thú vui đầy nguy hiểm, ma túy, tứ đổ tường, và sau cùng kết
thúc trong mất mát thảm hại và đau đớn, cho đương sự, cho gia đình và cho toàn
xã hội cũng như cho Giáo Hội.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây đã bắt đầu phát triển nhiều
trào lưu tích cực của tầng lớp thanh thiếu niên nam nữ trong Giáo Hội mà người
ta ít để ý tới. Dĩ nhiên, ở nhiều nơi trong Giáo Hội, nhất là tại các nước Âu
Mỹ, các đoàn thể thanh thiếu niên còn thưa thớt trong các sinh hoạt giáo xứ.
Nhưng người ta không nên lấy đó làm lạ, vì chính cuộc sống đạo của nhiều tín
hữu trưởng thành và của nhiều gia đình không còn được đặt nặng nữa, nếu không
muốn nói là đã bị sao nhãng. Nhưng đồng thời một luồng gió mới đang được thổi
vào Giáo Hội: Tại nhiều giáo xứ các hội đoàn thanh niên thiếu nữ đang được tái
tổ chức lại, hàng trăm hàng ngàn bạn trẻ đã hào hứng tham dự rất đông đảo và
sốt sắng trong các cuộc hành hương quốc tế, nhất là hàng triệu thanh niên nam
nữ đã quây quần bên Đức Giáo Hoàng trong các cuộc Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới;
tại nhiều Giáo phận trên thế giới còn tổ chức hằng năm Đại Hội Giới Trẻ với
hàng ngàn người tham dự và trong những dịp này có hàng trăm bạn trẻ đứng sắp
hàng trước các Tòa Cáo Giải.
Tất cả những sự kiện ấy muốn nói lên rằng không ai được phép thất
vọng hay bi quan về các tầng lớp các người trẻ hay về Giáo Hội. Đức Kitô vẫn
luôn trung tín với lời hứa của Người: „Thầy ở cùng các con mọi ngày cho tới tận thế.“(Mt 28,20b) Chúa Thánh Thần
vẫn không ngừng tác động trong Giáo Hội, nhưng rất có thể là Người tác động
theo cách thức của Người, chứ không nhất thiết phải theo cách thức của chúng ta
hay trùng hợp với cách thức mà chúng ta dự đoán và chờ đợi. Một thực tại hiển
nhiên khác mà chúng ta cũng không được phép phủ nhận, là những tâm hồn trẻ ngày
nay có một sự cảm nhận về Thiên Chúa mang tính cách tư riêng của mình, chứ
không nhất thiết phải trùng hợp với quan niệm của cha mẹ hay của các bậc trưởng
thành khác. Họ cũng không muốn một Giáo Hội chỉ nhấn mạnh đến các hình thức phô
trương rườm rà bên ngoài và đòi hỏi họ phải thế này thế nọ, nhưng là một Giáo
Hội đi vào chiều sâu của đức tin và nhằm đạt tới điều trọng yếu nhất của cuộc
sống: Thiên Chúa!
Vâng, tuổi trẻ ngày hôm nay muốn được nghe Thiên Chúa, muốn được
gặp gỡ Thiên Chúa và muốn thực sự cảm nghiệm được Thiên Chúa một cách sâu xa
tận đáy lòng mình. Và Thiên Chúa luôn yêu thương tất cả những tâm hồn trẻ ấy.
Người sẽ làm tất cả để lôi kéo họ ngay trong thời đại „vàng thau lẫn lộn“ hôm
nay đến với Người, đến ẩn náu trong Thánh Tâm luôn bùng cháy lửa yêu thương của
Người. Nhưng để hiện thực điều đó, Thiên Chúa cần sự góp tay của tất cả chúng
ta. Ở đây, xin được đề nghị năm cách thức cụ thể.
1.
Kiến tạo những „nơi chốn“ để cảm nhận được Thiên Chúa
Đối với nhiều người Thiên Chúa là một điều gì đó „cụ thể bên ngoài“, hay chỉ là „một lời nói“ hoặc „một tư tưởng.“ Thiên Chúa là một thực tại siêu phàm. Nói cách khác, Thiên Chúa
là Đấng Toàn Năng, Đấng Tuyệt Đối, nhưng Người lại muốn hành động cụ thể và
trực tiếp trong vũ trụ cũng như trong cuộc sống con người. Các tầng lớp trẻ rất
thông thoáng đối với những tình cảm và những cảm xúc; tâm hồn họ rất nhạy bén
đối với những cảm nhận thiêng liêng. Vì thế, chúng ta hãy kiến tạo nên „những
nơi chốn“ thuận lợi để Thiên Chúa có thể gần gũi được các người trẻ và tỏ mình
ra cho họ cũng như để những người trẻ có thể tâm sự với Người. Vâng, tất cả
chúng ta đều chỉ là cộng tác viên trần thế của Thiên Chúa, là những dụng cụ
trong tay Người, còn tác nhân chính trong tâm hồn con người luôn là chính Thiên
Chúa qua Thần Linh của Người. Hiểu rõ được chân lý này, nên thánh Phaolô đã
viết. „Vậy A-pô-lô là gì? Phao-lô là
gì? Đó là những tôi tớ đã giúp cho anh em có được đức tin, mỗi người đã làm
theo khả năng Chúa ban. Tôi trồng, anh A-pô-lô tưới, còn Thiên Chúa mới là Đấng
làm cho lớn lên.“(1Cr 3,5-6)
Trong thực tế, nhiều thanh thiếu niên không biết phải cầu nguyện
thế nào. Họ cảm thấy cầu nguyện theo kiểu truyền thống, tức việc đọc thuộc lòng
các Kinh đã được dọn sẵn,(1) là quá lạt lẽo và nhàm chán, vì mang tính cách một
chiều, chứ không phải là một sự đối thoại với Thiên Chúa. Hiện tượng này hoàn
toàn không phải là một điều quá xa lạ, và càng không phải là một điều tiêu cực;
nó nằm trong tổng thể sự xung khắc về quan niệm sống giữa các thế hệ gia đình cũng
như trong xã hội: Mỗi thế hệ già/trẻ có sự hiểu biết riêng, có quan niệm riêng
và vì thế cũng có cách sống và thực hành riêng, kể cả trong cuộc sống đức tin,
trong việc cầu nguyện. Tuổi già thì có đầy đủ kinh nghiệm sống, tuổi trẻ lại dư
tràn óc sáng tạo. Chúng ta chỉ cần chấp nhận, thích ứng và hoàn thiện nó.
Một cách cụ thể, các tầng lớp thanh thiếu niên cần có những giờ
cầu nguyện riêng cho họ, trong đó người ta sử dụng cách thức và ngôn ngữ thích
hợp với họ. Còn những giờ cầu nguyện chung cho mọi thành phần thì luôn nên đơn
giản, ngắn gọn, nhưng thành tâm và đầy đủ. Nói cách khác, để thu hút được các
tâm hồn trẻ trong các Giờ Kinh, nên tránh cách cầu nguyện câu nệ vào việc ê-a
dài dòng các Kinh, nhưng lại thiếu sự cầm trí, thiếu sự hiện diện của tâm trí
trong lời kinh. Đây cũng là cách thức cầu nguyện đã bị Chúa khiển trách: „Dân này tôn thờ Ta bằng môi miệng, còn lòng
trí chúng lại xa Ta.“(Mc 7,6b) Một giờ cầu nguyện đích thực phải là phương tiện hữu
hiệu dẫn ta đến cùng Thiên Chúa, phải là những khoảnh khắc đẹp nhất để linh hồn
và lòng trí ta được kết hiệp với Thiên Chúa. Chúng ta đừng quản ngại sự phức
tạp và khó khăn, vì phải tạm gác lại cách cầu nguyện truyền thống quen thuộc,
để cùng cầu nguyện với và theo cách thức của tầng lớp trẻ khi chúng ta cầu
nguyện với họ. Chúng ta cần làm tất cả có thể, để chinh phục các tâm hồn trẻ về
cho Chúa và cho Giáo Hội. Vì con cái chúng ta ngày hôm nay sẽ là cha mẹ của
ngày mai, các người trẻ hôm nay sẽ là Giáo Hội của ngày mai. Vâng, chúng ta cần
tổ chức việc cử hành Thánh Lễ và các giờ Phụng Vụ khác sao cho giới trẻ có thể
tiếp cận được Thiên Chúa, và qua đó, Thiên Chúa có thể chạm tới được tâm hồn
tầng lớp trẻ.
Ngược lại, nếu chúng ta ngồi chờ đợi tất cả những gì đã từng được
thực hành trong Giáo Hội nói chung và trong các giáo xứ hay trong các gia đình
nói riêng cách đây 50, 40, 30 hay 20 năm về trước sẽ có ngày được khôi phục
lại, thì chúng ta sẽ còn triền miên bị khổ tâm và thất vọng mãi, bởi vì chúng
ta đã không dám hay không muốn nhìn nhận sự tác động của Chúa Thánh Thần, Đấng
muốn thổi ra sao và thổi khi nào là hoàn toàn tùy ý Người, chứ không một ai có
thể ngăn cản hay lèo lái được.(Ga 3,8) Chúa Thánh Thần đã từng có mặt trong
buổi sơ khai của Giáo Hội, khi các tín hữu tràn trề vui sướng và hạnh phúc với
đức tin mới của mình, mặc dầu họ chỉ là một thiểu số bé nhỏ trong dân. Ngày nay
Chúa Thánh Thần cũng đang tiếp tục tác động trong các tâm hồn, nhất là trong
các tâm hồn tầng lớp trẻ để giúp họ tìm gặp được Thiên Chúa, mặc dầu số các bạn
trẻ ấy vẫn còn là thiểu số bé nhỏ. Bởi vì, Nước Trời bao giờ cũng được bắt đầu
một cách khiêm tốn, tựa như hạt cải nhỏ bé nhất trong các thứ hạt, nhưng một
khi lớn lên thì cành lá của nó lại xum xuê tươi tốt, đủ chỗ cho mọi thứ chim
trời đến làm tổ ấn náu.(x. Mt 13,31-32)
Chúng ta cần chấp nhận là các tầng lớp trẻ thường thích trắc
nghiệm về những cái mới lạ trên con đường đức tin, và chúng ta cũng vui mừng vì
còn có những thanh thiếu niên muốn trắc nghiệm về đức tin như thế trong các xứ
đạo. Điều quan trọng là chúng ta không nên phản đối, nhưng là hướng dẫn và giúp
đỡ các trắc nghiệm ấy của tầng lớp trẻ đạt tới mục đích mong muốn, chứ không bị
lạc đường.
Nói tóm lại, các tầng lớp trẻ, các thanh thiếu niên nam nữ cần có
những đoàn thể thích hợp cho họ và những địa điểm gặp gỡ nhất định để cùng nhau
cầu nguyện. Nhất là họ cần sự nâng đỡ về mọi mặt của cha mẹ trong gia đình và
của các vị có trách nhiệm trong giáo xứ, để họ không cảm thấy bị bỏ rơi, bị cô
đơn lẻ loi.
2.
Chúng ta hãy cầu nguyện với tầng lớp trẻ
Cầu nguyện là một sức mạnh có thể biến đổi được mọi sự. Nhưng điều
quan trọng đầu tiên là các bậc cha mẹ, các vị có trách nhiệm trong giáo xứ phải
có tâm huyết với tầng lớp trẻ, phải thực sự tìm mọi cách để dẫn đưa họ tới cùng
Thiên Chúa. Trong các Lời Nguyện Giáo Dân khi dâng lễ bao giờ cũng cần có ý chỉ
cầu nguyện cho sự phát triển và nảy nở đức tin nơi các thế hệ trẻ, trong gia
đình cũng như trong giáo xứ. Nhưng điều hiệu nghiệm nhất là mỗi khi cả cộng
đoàn giáo xứ cùng quỳ gối chầu Mình Thánh Chúa, hãy tha thiết kêu xin Chúa
Giêsu Thánh Thể cho các thanh niên thiếu nữ và các em nhi đồng, Đấng đã phán: „Hãy để các con trẻ đến cùng Thầy“: Xin Người luôn đồng hành với
các con cái chúng ta trong suốt cuộc sống và dẫn đưa c
Và dĩ nhiên, không những chúng ta cầu nguyện cho tầng lớp trẻ, cho
tầng lớp thanh thiếu niên, nhưng chúng ta cùng cầu nguyện với họ, đặc biệt
trong các Thánh Lễ và các Giờ Kinh dành riêng cho họ. Những giờ cầu nguyện
chung như thế, có thể được tổ chức theo cách thức của thanh thiếu niên, sẽ có
tác động mạnh mẽ và mang lại nhiều hoa trái hữu ích trong tâm hồn các thanh
thiếu niên, vì qua đó họ cảm nhận được rằng họ không hề bị bỏ rơi, nhưng được
liên đới chặt chẽ trong cuộc sống gia đình và cuộc sống giáo xứ. Một sinh viên
thuộc một trong các xứ đạo của tôi, đã hồi tâm trở lại với Thiên Chúa cách đây
chưa lâu và nay muốn theo học thần học để trở thành Linh Mục, đã tâm sự: „Con đã nhiều năm sống như không có Thiên Chúa,
nhưng bà nội con luôn lần hạt Mân Côi để cầu nguyện cho con. Có khi bà còn mời
con lần hạt với bà nữa, và mặc dù lúc đó con không thích, nhưng vì nể bà và
không muốn làm bà buồn, con cũng cố gắng lần hạt Mân Côi chung với bà. Nay bà
đã qua đời. Chắc chắn trên Thiên Đàng bà nội con sẽ vô cùng sung sướng khi bà
thấy Thiên Chúa nhân từ đã lôi kéo được con vào trong vòng tay yêu thương của
Người.“
3.
Chúng ta hãy hướng dẫn tầng lớp trẻ cầu nguyện
Trong cuộc sống xã hội tân tiến ngày nay, có biết bao nhiêu điều
tốt xấu lẫn lộn đang ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến tâm hồn non trẻ của các thanh
thiếu niên: Từ Ti-vi cho đến Internet, từ phim ảnh, bạn bè cho đến những gương
lành gương xấu do những người trưởng thành chúng ta làm trước mắt chúng. Tất cả
đã đưa đẩy tầng lớp trẻ bất đắc dĩ phải đứng trước „ngã ba đường“ sự lựa chọn.
Nếu chúng ta muốn cho các tầng lớp người trẻ tìm gặp được Thiên
Chúa, và như thế đạt tới được hạnh phúc đích thực của đời họ, thì chúng ta cần
phải liên kết họ lại với Người qua các gương lành, qua cuộc sống phù hợp với
tinh thần bác ái và công bằng của Phúc Âm. Dĩ nhiên, đức tin là một ơn lành của
Thiên Chúa Chúa, là sự tác động của Chúa Thánh Thần trong các tâm hồn, chứ
không phải do công trạng của chúng ta, còn chúng ta chỉ là những nhân viên, là
những dụng cụ trong tay Thiên Chúa mà thôi. Thiên Chúa là một thực tại, Người
luôn hiện diện trong mọi nơi và trong mỗi người chúng ta, Người luôn sẵn sàng
tuôn đổ tràn đầy mọi ơn lành của Người xuống trên chúng ta. Điều đó muốn nói
rằng, chúng ta cần phải nhìn thấy được nơi các trẻ nhỏ và các thanh thiếu niên
một sự liên kết khả dĩ hình thành giữa Thiên Chúa và tâm hồn họ. Vì thế, chúng
ta hãy tìm cách dẫn đưa các thế hệ trẻ tiếp cận được với Thiên Chúa, hay nói
cách khác, chúng ta hãy dạy cho các thế hệ trẻ biết cầu nguyện.
Nhưng trước hết, chúng ta cũng dạy cho các thế hệ trẻ xác tín được
rằng cầu nguyện không nhất thiết là phải đọc thuộc lòng các Kinh Nguyện đã được
dọn sẵn mà nhiều khi họ cũng chẳng hiểu hết ý nghĩa các Kinh ấy; và nhất là cầu
nguyện không phải là một bổn phận nặng nề nhàm chán, nhưng là một hồng ân của
Thiên Chúa, là nguồn suối tắm mát và thanh tẩy tâm hồn con người, nơi đó con
người luôn có thể múc kín cho cuộc sống của mình sự trợ lực và sức mạnh, niềm
vui và sự an ủi cần thiết.
Trong điểm này, với tư cách là một Linh Mục công tác Mục Vụ trong
các giáo xứ người Đức từ gần bốn thập niên nay và từ hơn một thập niên qua còn
kèm thêm công tác cho bà con Việt Kiều Công Giáo cũng tại quốc gia Tây Âu này,
tôi đã tích lũy được cho mình những kinh nghiệm nhất định trong việc lần hạt
Mân Côi và có thể khẳng định được rằng Kinh Mân Côi không chỉ là một Kinh
Nguyện đơn sơ, dễ đọc, dễ hiểu, nhưng còn là nguồn sức mạnh phi thường, có thể
giúp chúng ta trang trải được mọi thứ „nợ đời.“ Vâng, Kinh Mân Côi hội đủ mọi công
dụng thiêng liêng và tinh thần: Nó nối kết ta lại với Chúa và với mọi anh chị
em đồng loại, hàn gắn mọi va chạm và sứt mẻ trong cuộc sống hằng ngày, sức mạnh
để kiến tạo hòa bình và là niềm vui và niềm an ủi ngọt ngào cho những tâm hồn
biết yêu mến Mẹ Maria. Trong các lần hiện ra với con cái loài người, đặc biệt ở
Lộ Đức và ở Fatima, Mẹ Thiên Chúa đều đòi hỏi mọi tín hữu Công Giáo, kể cả
những trẻ nhỏ mới lên sáu lên mười, còn trong trắng thơ ngây – như Bernadette ở
Lộ Đức hay như Gia-xin-ta, Phanxicô và Lucia ở Fatima – cần phải siêng năng lần
hạt Mân côi mỗi ngày. Bởi vì, Kinh Mân Côi là một Kinh của trẻ thơ và của các
thanh niên thiếu nữ. Dĩ nhiên, người ta không nên chờ đợi các con trẻ và tầng
lớp thanh thiếu niên sẽ lập tức đọc trọn toàn bộ tràng hạt Mân Côi trong một
Giờ Kinh. Điều đó không cần thiết và nhất là phản sư phạm trong việc dạy cho
tầng lớp trẻ cầu nguyện. Nhưng mỗi lần có thể chỉ đọc một chục hay hai chục
Kinh Kính Mừng là đủ.
Ở đây, tôi xin được phép kể lại kinh nghiệm sống động trong việc
lần hạt Mân Côi tại Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam chúng tôi thuộc Giáo phận
Trier/Đức quốc: Từ trên dưới 30 năm nay, cộng đoàn người Công Giáo Việt Nam tại
Giáo phận này luôn thực hành một truyền thống đạo đức tốt, đó là từ tháng năm,
Tháng Hoa, cho tới tháng mười, Tháng Mân Côi, các gia đình trong cộng đoàn tuần
tự rước tượng Đức Mẹ Fatima về trong gia đình và mời cả cộng đoàn – nhiều gia
đình còn mời cả các bà con bên lương nữa – về tôn vương Đức Mẹ cùng gia đình
vào ngày cuối tuần, hoặc thứ bảy hoặc Chúa Nhật. Trong Giờ Kinh gia đình ấy:
• Trước hết chủ nhà nêu lên ý xin cầu nguyện của gia đình – hoặc
xin ơn bình an cho gia đình hoặc xin cầu nguyện cho linh hôn của một người quá
cố trong gia đình, v.v...
• Tiếp đến vị Cộng Đoàn Trưởng xướng các Kinh sáng tối quen thuộc.
• Đọc bài Phúc Âm của ngày Chúa Nhật hôm ấy.
• Cha Tuyên Úy chia sẻ lời Chúa dựa theo bài Phúc Âm.
• Lần một chục hạt Mân Côi.
• Đọc bản kinh „Đền Tạ Đức Mẹ Tại Các Gia Đình“ và các bài Thánh
Ca về Đức Mẹ.
• Và kết thúc Giờ Kinh bằng phép lành của cha Tuyên Úy.
Để tỏ lòng biết ơn bà con trong cộng đoàn đã đến hợp ý hợp lời
cùng cầu nguyện với gia đình cũng như để nối chặt thêm tình liên đới và tình
thân ái giữa các thành phần trong cộng đoàn, gia đình liên hệ thường mời các bà
con hiện diện ở lại dùng trà, bánh ngọt hay bữa cơm thanh đạm với gia đình
mình.
Cách thức cầu nguyện chung này đã mang lại nhiều hiệu quả tinh
thần rõ rệt trong và cho cộng đoàn. Trước hết dù hoàn cảnh cư trú xa biệt
nhau,(2) nhưng mọi người vẫn hăng hái và vui vẻ tham gia phong trào Tôn Vương
Đức Mẹ này từ hàng thập niên qua. Chính nhờ có các Giờ Kinh tôn vương Đức Mẹ
này tại các gia đình trong cộng đoàn, bà con Công Giáo gặp gỡ nhau thường xuyên
hơn, và qua đó họ hiểu nhau hơn, thông tin cho nhau hoàn cảnh sống của mỗi
người hay của mỗi gia đình dễ dàng hơn, giúp đỡ nhau mau chóng hơn. Nói chung
là bà con sống đoàn kết và gắn bó với nhau hơn. Còn trong trường hợp có sự hiểu
lầm giữa người này người nọ – đó là chuyện thường tình – thì họ cũng dễ dàng vượt
qua và thông cảm cho nhau hơn.
Đó là một vài hiệu quả tích cực thực tiễn trong muôn vàn ích lợi
tinh thần khác do Kinh Mân Côi mang lại và nhất là qua gương lần hạt Mân Côi
sốt sắng này sẽ thức tỉnh được nơi tầng lớp trẻ lòng ham thích cầu nguyện.
Nói tóm lại, chúng ta cần dạy cho tầng lớp thanh thiếu niên biết
cầu nguyện và ham thích cầu nguyện. Dĩ nhiên, luôn phải đơn sơ, tươi vui và
ngắn gọn; tuyệt đối không được ép buộc hay áp đặt, nhưng chỉ thuyết phục một
cách đầy thân thiện và yêu thương. Mọi sự sẽ thành công, nếu các tầng lớp thanh
thiếu niên nhận thấy chính chúng ta cũng thực sự cầu nguyện và cầu nguyện sốt
sắng, chứ không chỉ dạy lý thuyết mà thôi.
4.
Trước các tầng lớp trẻ, chúng ta hãy nói tốt về Giáo Hội
Làm sao chúng ta có thể giúp cho các trẻ nhỏ và nhất là tầng lớp
thanh thiếu niên nam nữ yêu mến Giáo Hội và ham chuộng việc Kinh Nguyện, nếu
khi đứng trước mặt họ chúng ta hay phê bình, chỉ trích và phàn nàn Giáo Hội,
Ban chấp hành xứ, Linh Mục quản xứ, các Đức Giám Mục và Đức Giáo Hoàng thế này
thế nọ?
Để có thể chinh phục được tầng lớp trẻ cho Chúa và cho Giáo Hội,
thì chính những người trưởng thành chúng ta phải có lòng yêu mến Chúa và Giáo
Hội trước đã, vì không ai có thể cho người khác điều mình không có!
Và bước đầu tiên là tránh phê bình chỉ trích hay phàn nàn Giáo Hội
trước mặt các thanh thiếu niên, ở trong gia đình cũng như ở ngoài xã hội. Người
Việt Nam
chúng ta đã chẳng thường nói: „Tốt đẹp thì phơi ra, xấu xa thì đậy lại!“ Dĩ
nhiên điều đó không muốn nói là chúng ta phải sống giả dối và không dám nhìn
vào sự thật. Không. Là Kitô hữu, chúng ta phải luôn nói và hành động theo đúng
sự thật. Nhưng có nhiều sự thật người ta không được nói ra; lại có những sự
thật chỉ được nói ra cho một số người nhất định nào đó và phải nói vào một thời
giờ và một nơi chốn thích hợp nhất định nào đó. Nói cách khác, một sự thật chỉ
cần phải được nói ra khi nó mang lại lợi ích cho người nghe; còn khi nói ra mà
lợi bất cập hại thì cần phải giữ kín. Từ kinh nghiệm sống này, một câu phương
ngôn của người Pháp đã rất chí lý khi nói. „Il n´est pas bon, toujours de parler la vérité“: Khi nào cũng nói ra sự thật
là một điều không tốt!
Trước tầng lớp trẻ, thay vì phê bình chỉ trích thì chúng ta hãy
nói tốt về Giáo Hội. Vì tuy trong Giáo Hội cũng đã từng xảy ra hay còn tồn đọng
những tính chất nhân loại, nhưng đó chỉ là những yếu đuối của một thiểu số
thành phần rất nhỏ nào đó. Nếu chúng ta nhìn vào Giáo Hội một cách khách quan
và nhất là với thiện ý và tình yêu chân thành, thì chúng ta sẽ khám phá được sự
thánh thiện cao cả và vẻ đáng yêu tuyệt vời của Giáo Hội, vì Giáo Hội là Hội
Thánh, là thân mình mầu nhiệm của Đức Kitô. Điều đó cũng có nghĩa là có lẽ
những người trưởng thành chúng ta cần phải nhìn nhận lại quan niệm và thái độ
của mình đối với Mẹ Giáo Hội. Một câu phương ngôn cũng nói: „Một giọt mật ong ngọt ngào thì mang lại nhiều
lợi ích hơn là một thùng giấm chua.“
Vâng, nếu chúng ta muốn chinh phục được tầng lớp trẻ cho Giáo Hội,
chúng ta hãy nói tốt về Giáo Hội. Và đó là sự thật, vì tự bản chất của mình là
Hội Thánh Đức Kitô, trong Giáo Hội có muôn vàn „mật ong“ hơn là „giấm
chua,“
trong Giáo Hội có nhiều điều tốt lành thánh thiện hơn là sự lỗi lầm và thiếu
sót. Vì thế, nếu chúng ta dễ bị định kiến về một vài „giọt giấm“ mà bỏ quên cả một „thùng mật ong“ ngọt ngào trong cuộc sống
Giáo Hội, thì định kiến ấy cần phải được điều chỉnh lại.
Hơn nữa, với sứ mệnh Kitô giáo thánh thiêng cao cả của mình, chúng
ta không bao giờ có lý do để sống thất vọng hay bi quan giữa cuộc sống xã hội
đầy phức tạp này; nếu không, muối chúng ta sẽ không còn đủ mặn để ướp được tầng
lớp trẻ và đèn chúng ta sẽ không còn đủ sáng để soi chiếu cho họ tìm ra được
con đường dẫn tới sự thật đích thực của cuộc sống.
5.
Chúng ta hãy hành động như những Kitô hữu
Sau cùng, chúng ta không nên quên rằng, không chỉ cầu nguyện,
không chỉ suy tư và nói tốt, nhưng còn phải hành động tốt nữa. Phúc Âm là một
lời mời gọi sống một cuộc sống đức ái và sự hy sinh. Các con trẻ và các thanh
thiếu niên không chỉ nghe mà còn nhìn vào hành động của những người trưởng
thành chúng ta nữa. Họ sẽ quan sát rất kỹ, để xem liệu chúng ta chỉ trình bày
và giới thiệu tốt về đức tin, về các giáo lý của Giáo Hội một cách lý thuyết
suông hay chúng ta còn có cả cuộc sống và hành động kèm theo hoàn toàn phù hợp
với những giáo lý ấy nữa. Những lời nói hay chỉ là những ngôn từ trống rỗng và
bất khả tín, nếu chúng không được xuất phát từ sự xác tín và không có việc làm
phù hợp kèm theo. Ở đây, chúng ta có thể trích dẫn gương sống đạo của chân
phước Mẹ Têrêxa Can-cút-ta: Mẹ yêu thương những người nghèo, những người bị bỏ
rơi không chỉ bằng những lời an ủi suông, nhưng bằng cả cuộc đời hoàn toàn dấn
thân cho họ, thăm viếng, săn sóc họ bằng đôi tay gầy yếu của Mẹ. Và vì thế, Mẹ
Têrêxa đã chinh phục được cả hàng triệu tâm hồn về Cho Chúa.
Tất cả những gì chúng ta làm cho tầng lớp thanh thiếu niên, không
nhất thiết đòi hỏi phải hoàn hảo, vì điều chính yếu là chúng ta làm với tình
yêu và lòng chân thành. Vâng, điều có thể chạm tới được tâm hồn thanh thiếu
niên không nhất thiết là chúng ta làm một điều gì đó cho họ, nhưng là cách thức
và thái độ chúng ta làm điều ấy.
Vậy, chúng ta hãy loại bỏ những ý tưởng hời hợt, trống rỗng, vì
với tư cách là Giáo Hội, chúng ta có sứ mệnh mang Chúa đến cho các tâm hồn bằng
chính cả con người cụ thể của mình. Chúng ta hãy khẩn cầu Chúa Thánh Thần ban
cho chúng ta sức mạnh, lòng can đảm để trở thành những dụng cụ hữu hiệu trong
tay Người, hầu qua chúng ta Người sẽ chinh phục được nhiều tầng lớp trẻ hơn
_____________________
Chú thích:
1. Các Kinh trong kho tàng Kinh Nguyện của Giáo Hội luôn mang
những nội dung sâu sắc và cao cả, giúp cho các tâm hồn kết hiệp mật thiết với
Thiên Chúa, nhưng trong các buổi cầu nguyện riêng cho tầng lớp thanh thiếu
niên, người ta nên sử dụng lối cầu nguyện khác, như cách cầu nguyện trực ngôn
và tự phát, v.v… sẽ hiệu quả hơn.
2. Bà con Việt kiều ở Đức thường không thể sống tập trung lại một
chỗ bên cạnh nhau, nhưng vì lý do nghề nghiệp và nhà cửa, họ phải ở xa nhau,
mỗi gia đình một chỗ, cách xa nhau có khi lên tới 100, 50, 40 hay 20 cây số.
Lm. Nguyễn Hữu Thy
Nguồn tin: vietcatholic.net
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
hay